Phân quy trị chứng cam tích

Con quy - một loại mọt gạo (Anphitibius diaperinus Panzer.), họ quy (Tenebrionidae), là loại côn trùng cánh cứng có kích thước nhỏ bé thường sống ở những nơi chứa thóc, gạo, ngô, đậu, khoai, sắn khô... Người ta đã nuôi quy bằng cách cho quy vào các lọ thủy tinh hoặc lọ nhựa rộng miệng, có nắp đậy để tránh gián và chuột, trên nắp có các lỗ thông hơi, để nơi thoáng mát. Hằng ngày cho thức ăn là bỏng lúa hoặc bỏng ngô.

 

Quy sinh sản nhanh, sau 1 tháng, 1 đôi quy bố mẹ cho ra đời khoảng 50 con quy con, sau khoảng 30 - 35 ngày được những con quy trưởng thành. Chỉ sau một vài tháng đã có một đàn quy hàng nghìn con. Để có phân quy, chỉ cần đổ toàn bộ lọ nuôi quy vào cái dần, lắc nhẹ cho phân rơi xuống một cái chậu  sạch. Sau đó lại cho quy vào lọ nuôi tiếp. Phân quy gồm những hạt có kích thước rất nhỏ, màu nâu xám nhạt, không mùi, vị nhạt. Đem phơi nhẹ, rồi sao nhỏ lửa tới mùi thơm.

 

Phân quy là vị thuốc trị cam tích ở trẻ em rất tốt.

Trong phân quy có rất nhiều loại acid amin như: phenyllamin và methionin, threonin, valin, histidin, leucin và isoleucin, lysin, arginin, là những acid amin rất cần cho sự phát triển của cơ thể, nhất là đối với trẻ em. Kinh nghiệm dân gian dùng phân quy làm thuốc trị chứng cam tích đối với trẻ em, biểu hiện trẻ chậm lớn, người gầy, kém ăn, viêm niêm mạc mũi, miệng, mắt mũi thường nhoèn gỉ, bụng ỏng, đít beo, đi ngoài sống phân: dùng riêng phân quy với liều 2 - 3g cho trẻ em và 4 - 6g cho người lớn.

 

Cũng có thể phối hợp với một số vị thuốc khác để tăng hiệu quả cho việc trị bệnh. Chẳng hạn phối hợp với vị bạch chỉ để tăng tác dụng tiêu viêm, trừ mủ, giảm đau; phối hợp với sử quân tử để tăng tác dụng trừ giun của bài thuốc: phân quy 50g,  sử quân tử 70g,  xát bỏ vỏ hạt, thái mỏng,  sao vàng; bạch chỉ 30g, thái mỏng, sao qua. Tất cả làm thành bột mịn, hoặc thêm mật ong vừa đủ làm hoàn. Mỗi ngày uống 10g với trẻ em, có thể uống nhiều ngày. Hoặc dùng phân quy làm thuốc kiện tỳ cho những người kém ăn, người xanh gầy, đi ngoài phân sống nát. Có thể phối hợp phân quy với các vị thuốc kiện tỳ khác: phân quy 50g, hoài sơn (sao vàng) 40g, ý dĩ, bạch biển đậu, liên nhục (đều sao vàng), mỗi vị 20g. Tất cả làm bột, hoặc thêm mật ong vừa đủ làm hoàn. Mỗi ngày uống 10g với trẻ em và 20g với người lớn, uống 3 - 4 tuần liền, tới khi các triệu chứng thuyên giảm. 

   GS.TS.  Phạm Xuân Sinh